نوع دیگری از آرماتور، میلگرد A4 یا همان میلگرد آج 500 می باشد که مطابق با استاندارد ایران تولید می شود. با تغییر در روش ساخت این نوع میلگرد و مواد تشکیل دهنده آن، میلگردی با خواص مقاومتی بالاتر، ایمنی بیشتر و در نهایت نیاز به میزان کمتر در بتن آرمه تولید شده تولید می شود. روش تولید این نوع میلگرد به گونه ای است که خواص خمش و شکل پذیری خود را حفظ می نماید.
خرید و فروش میلگرد A4 به دلیل مزایایی از قبیل استحکام بیشتر و صرفه بالاتر در آرماتور بندی و همچنین به دلیل کاربرد ایمن تر در سازه های پرتنشی مثل پل ها، در بازار محصولات فولادی و آهن آلات، در حال افزایش می باشد.
تمامی میلگردهای موجود در بازار محصولات فولادی ایران
پیش از این و در مقالات قبلی اشاره کردیم که آرماتورهای موجود در بازار ایران به چهار نوع A1 یا آج 240، A2 یا آج 350، A3 یا آج 400 و A4 یا همان آج 500 تقسیم بندی می شوند. آرماتور A1 بدون آج و صاف بوده و سه میل گرد بعدی آجدار هستند.
عددی که برای نام این آرماتورها ذکر شده، نشانه مقاومت تسلیم آنهاست. البته در عمل هر دسته از میلگردهای آجدار به دو گروه با مقاومت تسلیم کمی متفاوت دسته بندی می شوند که ناشی از تفاوت در عناصر تشکیل دهنده آلیاژ آنها می باشد. در نهایت کاربرد میلگرد و قیمت میلگرد در هرکدام از این دسته ها متفاوت بوده و تولیدکننده معمولا در گواهینامه یا شناسه محصول ویژگی های آن را ذکر می کند. تولیدکننده در شناسه محصول، موظف به ذکر ویژگی های میلگرد است.
تفاوت میلگرد A3 و A4
در صورتی که بخواهیم دقیق تر انواع میلگردها را بررسی کنیم، می توانیم بگوییم که آرماتور A4 از نظر درصد کربن و منگز در ساختار فولاد خود با A3 کمی متفاوت می باشد. با این حال تفاوت عمده ای که میان این دو میلگرد وجود دارد در نحوه تولید آن ها می باشد که این موضوع باعث ایجاد خواصی متمایز و ارزشمند در کاربرد میلگرد A4 شده است.
روش تولید آرماتورها در ابتدا نورد گرم و سرد بود، اما در انواع A4، کارخانه به روش ترمکس میلگرد آج 500 و آج 520 را تولید می کند. در واقع بالا بردن درصد کربن در آلیاژ منجر به افزایش مقاومت تسلیم می شود، اما در نهایت قابلیت هایی مانند شکل پذیری، جوشکاری و چکش خواری را کم می کند که برای مصرف کننده اهمیت دارد. در روش ترمکس با استفاده از فرآیند خنک سازی فوری و سرد کردن سطح و سپس سرد کردن تدریجی روی ساختار فیزیکی میلگرد اثر گذاشته، از این طریق هم مقاومت تسلیم را بالا برده و هم سرعت تولید را افزایش می دهند.
تفاوت میلگرد آج 500 با میلگرد آج 520
در واقع هر دو این آرماتورها جزو رده میلگرد A4 محسوب می شوند. عدد 500 و 520 بعد از عبارت آج نشان دهنده مقاومت تسلیم بالایی آرماتور است. این تفاوت در مقاومت تسلیم، به دلیل میزان کربن، سیلیسیم، فسفر و گوگرد بیشتر در عناصر تشکیل دهنده آلیاژ فولاد میلگرد آج 500 است، این تفاوت با قرارگیری عنصر نیتروژن در ترکیب فولاد آج 520 جبران می شود. این ترکیب باعث بالاتر رفتن قدرت تسلیم و استحکام کششی و در نتیجه تفاوت کاربرد میلگرد آج 520 می شود و حال آنکه روش تولید میلگرد در هر دو نوع یکی است.
ضوابط استفاده از میلگرد A4 یا آج 500
مطابق استاندارد ملی 3132 ایران، استفاده از آرماتور A4 در تمامی سازه ها به جز دیوارهای برشی و قاب های خمشی با احراز موارد زیر مجاز می باشد:
1- میلگرد A4، درارای آج های عرضی دوکی شکل در دو طرف آج طولی بوده و ویژگی های عمومی مندرج در استاندارد ملی 3132 را داشته باشد.
2- درصد کربن مورد استفاده در شمش فولادی بالا نبوده، با فناوری ترمکس تولید شده و حداکثر میزان کربن معادل (CE)، 0.5 باشد.
3- حداقل شکل پذیری میلگرد A4 در حد میلگرد A3 و حداقل 16 درصد (در طول 5 برابر قطر) باشد.
4- نشان کارخانه و رده میلگرد بر روی آن حک شده و کارخانه تولید کننده موظف است گواهی سازمان ملی استاندارد را برای تولید میلگرد آج 500 و آج 520 کسب کند.
مزیت های میلگرد A4 یا آج 500
از آنجایی که آرماتور A4، قدرت کششی بالاتری دارد، می توان از آن به میزان کمتری در آرماتور بندی استفاده کرد، به تبع سطح مقطع آرماتور لازم نیز کاهش یافته، هزینه های کارگری و زمان مورد نیاز برای بتن ریزی و آرماتور بندی نیز کم می شود. این موارد به علاوه مزایایی از قبیل افزایش مقاومت به خوردگی در میلگرد A4 و همچنین قرارگیری راحت تر و مناسب تر در بین میل گردها، باعث افزایش مشتریان آرماتور A4 در بازار محصولات فولادی و آهن آلات شده است.
وجود مزیت های ذکر شده، موجب می شود که استفاده از این محصول اقتصادی تر بوده و با وجود قیمت وزنی بالاتر، در نهایت هزینه های کمتری را موجب شود. در عین حال، به دلیل بهینه شدن کاربرد مصالح، این محصول قابلیت کاهش آسیب های زیست محیطی را نیز دارا است.
